PEG-sonde | Informatiefolders (2024)

De verpleegkundige vertelt u hoe het inbrengen van de PEG-sonde gaat.
Ook vertelt de verpleegkundige hoe u de PEG-sonde daarna verzorgt.
En de verpleegkundige vraagt of de informatie uit het gesprek met de arts duidelijk is.

Heeft u een vraag? In dit gesprek met de verpleegkundige kunt u ook dingen vragen.

Wij adviseren dat u iemand meeneemt naar dit gesprek, bijvoorbeeld uw partner, kind of een vriend.

Een PEG-sonde kan een goede oplossing zijn als iemand langer dan 4 weken sondevoeding nodig heeft. Bijvoorbeeld bij:

• niet kunnen slikken of niet goed kunnen slikken
• bij bepaalde aandoeningen van de slokdarm, maag of dunne darm.

U krijgt een PEG-sonde omdat u te weinig kunt eten en drinken via de mond.
Daarom moet u voor langere tijd op een andere manier uw voeding krijgen.

U krijgt eerst een gesprek met de MDL-arts of met een MDL-arts in opleiding.Een MDL arts is een arts voor de Maag, de Darmen en de Lever.Tijdens dit gesprek bespreekt de arts uw gezondheid en uw medicijnen.

De arts vraagt ook of u bloedverdunners gebruikt. Sommige mensen moeten hun bloedverdunners tijdelijk stoppen, om het bloedingsrisico te verkleinen. ()

Als de arts het veilig vindt dat u een PEG-sonde krijgt, krijgt u daarna een gesprek met de PEG-verpleegkundige.

PEG-sonde

De PEG-sonde kan gemaakt zijn van 2 verschillende materialen.
Er is een PEG-sonde van polyurethaan en er is een PEG-sonde van siliconen.
De meeste mensen krijgen een sonde van polyurethaan.

Een PEG-sonde van polyurethaan:
Deze PEG-sonde is getekend in tekening 1a. ()

Deze sonde is dunner dan de PEG-sonde van siliconen. ()
Aan het einde van de sonde zit een kunststof plaatje. Het plaatje zorgt dat de sonde in de maag blijft.
Uit de buik komt een slangetje.
Het voordeel van deze sonde is dat hij lange tijd goed blijft. De meeste mensen kunnen de sonde ongeveer 5 jaar gebruiken.

Een PEG-sonde van siliconen
Deze PEG-sonde is getekend in tekening 1b. ()

Soms gebruikt de arts een PEG-sonde van siliconen.
Bij deze sonde zorgt een ballon dat de sonde in de maag blijft.
Deze PEG-sonde is korte tijd te gebruiken, meestal minder dan 1 jaar. Dat komt omdat het maagzuur inwerkt op de ballon.

PEG-J-sonde

De PEG-J-sonde is een sonde naar de maag en naar de dunne darm.
Het inbrengen gaat hetzelfde als bij een PEG-sonde, maar duurt wel langer. Dit komt doordat de arts ook een dun slangetje in de dunne darm brengt.

Gastroparese
Een PEG-J-sonde is een goede oplossing voor mensen bij wie hun maag langzaam leeg wordt.
Een moeilijk woord voor het langzaam leeg worden van de maag is ‘gastroparese’.

Medicijnen bij Parkinson
Ook mensen met de ziekte van Parkinson krijgen soms een PEG-J-sonde voor hun medicijnen.
De medicijnen kunnen door de sonde in het lichaam komen.

U stopt dan met het slikken van tabletten Levodopa en krijgt voortaan het medicijn Duodopa via de sonde. Hierdoor krijgt u het medicijn continu en functioneert u de hele dag meer hetzelfde.

Voordat u de PEG-J-sonde krijgt, kijken we eerst of Duodopa bij u goed helpt. Daarom krijgt u eerst 1 week Duodopa door een sonde via uw neus.
Als Duodopa bij u goed werkt, krijgt u daarna de PEG-J-sonde.

Een MDL-arts brengt de PEG-sonde in de maag met de hulp van een endoscoop.
Een endoscoop is een dunne buis die kan buigen. De buis heeft aan het einde een camera. De arts kan de beelden van de camera zien op een groot scherm.

Voorbereiding

Tijdens het inbrengen van de PEG-sonde moet u nuchter zijn.
Dat betekent dat u op de avond ervoor na 24:00 uur niet meer mag eten of drinken.

Is het inbrengen van de sonde in de middag na 13:00 uur?
Dan mag u in de ochtend vóór 07:00 uur nog een klein ontbijt eten. Bijvoorbeeld een beschuit met een glas water of thee.

Als u medicijnen gebruikt, mag u de medicijnen slikken met een klein glas water.

Voordat de arts de PEG-sonde inbrengt, krijgt u een infuus-naald in een ader in uw arm. Hierdoor krijgt u een antibioticum.
Ook krijgt u een zetpil Paracetamol om de pijn na de ingreep te verminderen.

Tijdens het gesprek met de MDL-arts vroeg de arts of u bloedverdunners gebruikt. Sommige mensen moeten deze bloedverdunners tijdelijk stoppen. Bij het gebruik van sommige bloedverdunners krijgt u voor de ingreep ook een vingerprik om de stolling van uw bloed te controleren.

De ingreep

Tijdens de ingreep ligt u op uw rug. De arts doet de endoscoop in uw mond. De arts vraagt u dan om te slikken. Dit kan een vervelend gevoel geven. Sommige mensen moeten hiervan kokhalzen.

De arts schuift de endoscoop vanaf de mond via de slokdarm in de maag. Hierna kan de arts bepalen wat de beste plek is om in de buikwand te prikken. (Zie figuur 2). ()

De arts verdooft de buikwand. Daarna maakt de arts een kleine snee in de buikwand. De arts prikt met een speciale naald door de buikwand tot in de maag. De arts brengt via deze naald een draad in de maag. Een grijper aan het einde van de endoscoop pakt deze draad. Bij het terugtrekken van de endoscoop komt de draad mee uit de mond. (Zie figuur 3). ()

De arts maakt de PEG-sonde vast aan de draad. Nu kan de arts de PEG-sonde via de mond door de slokdarm en de maag trekken en daarna door de buikwand naar buiten trekken. (Zie figuur 4). ()

Er zitten 2 fixatie-plaatjes aan de sonde.
Het fixatie-plaatje aan de binnenkant van de maag zorgt dat de arts de sonde niet helemaal naar buiten kan trekken en dat de sonde niet uit de maag valt.
Het fixatie-plaatje aan de buitenkant op de buik zorgt dat de sonde niet naar binnen gaat (Zie figuur 5). ()

Hierna maakt de arts de wond op de buik schoon en krijgt u een droog verband. Er komt geen gaas onder het fixatie-plaatje.

Sedatie tijdens de ingreep

Tijdens het inbrengen van de sonde, moet een kunstgebit uit zijn. Als u een kunstgebit heeft, vraagt de verpleegkundige u om deze uit te doen.

Tijdens de ingreep meten we uw bloeddruk. Ook controleren we uw hartslag en ademhaling via een knijper op uw vinger of aan uw oor.
Soms is het nodig om extra zuurstof te geven via een slangetje in de neus.

Vóórdat de arts begint, krijgt u via het infuus een medicijn om te ontspannen en soms ook een pijnstiller. Deze medicijnen maken u tijdens de ingreep meer ontspannen en zorgen dat u minder pijn heeft. De arts en de verpleegkundigen kunnen wel met u praten tijdens de ingreep, want de sedatie is geen narcose. U krijgt geen beademing, tenzij is van tevoren anders is afgesproken met uw arts.

Door de sedatie onthouden de meeste mensen weinig of niets van de ingreep.

De ingreep duurt 20 minuten.

Tijdens de ingreep blaast de arts af en toe een beetje lucht in de maag via de endoscoop.
Hierdoor kan de arts de binnenkant van de maag goed bekijken.
Waarschijnlijk moet u hierdoor boeren tijdens de ingreep en na de ingreep. Dit is normaal.

PEG-sonde niet mogelijk

Heel soms is een PEG-sonde in de maag niet mogelijk, bijvoorbeeld door een andere ligging van de maag of door een operatie aan de maag in het verleden. In dat geval stopt de arts met de ingreep. Op een later tijdstip bespreekt de arts dan met u wat er wel mogelijk is, zoals het plaatsen van een sonde met een operatie.

• Wij vragen u een eigen (boodschappen)tas mee te nemen. Hierin bewaren wij uw kleding tijdens het onderzoek.
• Als u uw medicijnen wilt/moet innemen na het onderzoek, dan moet u die van thuis meenemen. Wij hebben deze niet op voorraad.
• U krijgt ​​​​​op de uitslaapkamer een sandwich en koffie/thee. Wanneer u allergieën of voedingsintoleranties hebt, vragen wij u om zelf een boterham mee te nemen.

U moeteen begeleider meenemen. Regel dit alstublieft op tijd.
De begeleider wacht tijdens de ingreep in de wachtkamer én brengt u naar huis. De begeleider mag niet bij de ingreep zijn.

Als u geen begeleider heeft, kan het onderzoek niet doorgaan.

2 uur na plaatsing van de PEG sonde mag u starten met sondevoeding op halve pompsnelheid. Als dit goed gaat mag u 1 uur later starten met volledige pompsnelheid, zoals afgesproken met uw arts.

Medicijnen krijgt u niet via de sonde, want dit geeft kans op verstopping.
Een uitzondering is medicatie voor Parkinson, dat wel via de PEG-J-sonde kan.

Baden en douchen

De wond is de eerste 7 dagen nog niet dicht. Daarom mag u niet in bad of douchen. Daarna mag dit wel als u de sonde goed afdekt. Als de wond droog is hoeft het niet meer afgedekt te worden.
Droog de huid goed na het baden of douchen. U mag de huid niet drogen met een föhn.

Zwemmen

U mag zwemmen na 7 dagen. U moet de huid en de sonde van de PEG of PEG-J-sonde goed afdekken.
U kunt speciale pleisters krijgen om de sonde af te dekken tijdens het zwemmen. Zodra de wond droog is hoeft het niet meer afgedekt te worden.

Na de ingreep blijft u ongeveer 1 uur in de uitslaapkamer. Daar controleren we u de hele tijd. Daarna mag u naar huis of terug naar de afdeling.

Een beetje pijn op de plek van de wond is normaal na de ingreep. Hiervoor mag u Paracetamol gebruiken.
U mag iedere 6 uur maximaal 1000 mg paracetamol slikken. Dus maximaal 4 x 1000 mg per 24 uur.

U mag na de ingreep niet fietsen of auto rijden.
De eerste 24 uur na de ingreep mag u ook niet:

• Gevaarlijke machines gebruiken
• Belangrijke beslissingen nemen, bijvoorbeeld bij een notaris
• Alcohol gebruiken.

De arts die de sonde inbracht, stuurt het verslag van de ingreep naar uw eigen arts.

Een goede verzorging van het gebit is belangrijk. Er is een grotere kans op ontsteking in de mond omdat u niet eet en drinkt via de mond.

Adviezen voor een goede zorg van het gebit:

• Poets minimaal 3 keer per dag uw tanden
• Spoel uw mond regelmatig met water.
• Bescherm uw lippen tegen uitdroging. Dit kan bijvoorbeeld met Vaseline.

Meestal zijn er geen complicaties bij het inbrengen van een PEG-sonde. Toch kunnen er wel complicaties zijn, zoals:

• Tijdens de ingreep krijgt u een medicijn om te ontspannen. Hierdoor heeft u meer kans op problemen met ademen of met het hart. We controleren dit de hele tijd via een knijper op uw vinger of aan uw oor.
• Als er nog voedsel in uw maag is, kunt u dit tijdens de ingreep opboeren. U kunt zich hierin verslikken.
  En als het voedsel in de luchtpijp komt, kunt u een infectie van de luchtwegen krijgen.
  Daarom is het belangrijk dat u nuchter bent tijdens het inbrengen van de sonde.
• Bij het prikken met de naald in de wand van de maag kan een bloeding ontstaan.
  Ook kan de huid op de prik-plek ontsteken.
• Bij het prikken met de naald kan de naald per ongeluk in een ander orgaan prikken, bijvoorbeeld in de dunne darm. Hierdoor kan een gaatje in de darm komen.
  Als de inhoud van de darm dan uit de darm lekt, kan een ontsteking van het buikvlies ontstaan.
• Het is belangrijk dat de PEG-sonde de 1e week goed blijft zitten.
  Dan kan er een kanaal ontstaan tussen de buikwand en de maag.
  Als de PEG-sonde in de eerste dagen los raakt, is er kans dat dit kanaal niet ontstaat. Dan kan er voeding in de buikholte komen. De meeste mensen merken dit door buikpijn die steeds erger wordt.

Belt u ons bij de volgende problemen met de PEG-sonde:

• Als de huid rond de opening in de buik rood, dik of pijnlijk is.
  Dit kan komen door een infectie van de wond.
• Als er voeding lekt rond de PEG-sonde. Er loopt dan voeding langs de buitenkant van de sonde of van uw buik. Stop de voeding meteen.
• Als u erg misselijk bent of braakt. Stop de voeding meteen.
• Als er wild vlees ontstaat rond de opening in de buik. Wild vlees is nieuwe huid die zich uitbreidt.
• Als het inspuiten van voeding of medicijnen moeilijk gaat. Controleer of de sonde verstopt is.
• Als de PEG-sonde uit uw buik valt: u moet dan zo snel mogelijk een nieuwe PEG-sonde krijgen. Dit voorkomt dat het kanaal tussen de buikwand en de maag dichtgroeit.
  Als de PEG-sonde uitvalt, bel dan meteen de eerste hulp (SEH).
  Het nummer is 043 - 387 67 00.
• Heel soms kan een gaatje in de darmwand ontstaan door een prik van de naald bij het inbrengen van de sonde. En heel soms kan er lucht in de buikholte komen.
  Bel direct de eerste hulp (SEH) als u na het inbrengen van de sonde last heeft van:
  • Koorts
  • Erge buikpijn
  • Misselijk zijn
  • Braken of bloed braken
  • Teerzwarte poep. (Dit kan komen door een bloeding)
  • Benauwd zijn

Het nummer van de eerste hulp (SEH) is 043 - 387 67 00.

In de eerste 7 dagen na de ingreep wordt het kanaal tussen buikwand en maag gemaakt.
In deze periode mag u de PEG-sonde niet los maken.

De opening in de buik krijgt een droog verband tot de huid genezen is. U krijgt geen gaas onder het fixatie-plaatje.

U moet de PEG-sonde, niet de huid, elke dag van buiten schoonmaken met een oplossing van chloorhexidine.
Dit heet ook wel ‘Chloorhexidinedigluconaat 0,5% in alcohol 70%’.
Gebruik geen jodium of Betadinezalf voor het schoonmaken van de sonde. Dit kan de sonde beschadigen.

U moet de PEG-sonde elke dag doorspoelen met water. Dat voorkomt verstopping van de sonde.

U mag alleen sondevoeding of water via de sonde. Gebruik geen andere middelen via de sonde.

Tijdens de eerste 7 dagen na de ingreep mag u niet douchen of een bad nemen.

Was uw handen met water en zeep. Droog ze daarna goed.

Sluit de voedingsklem.

Maak het fixatie-plaatje op uw buik los van de buikwand. Dit doet u door het plaatje terug te schuiven.

Maak de huid en beide kanten van het fixatie-plaatje schoon met een gaasje en lauwwarm water. Doe dit zonder zeep.

Daarna droogt u de huid goed. U mag de huid niet drogen met een föhn.

Gebruik geen jodium of Betadinezalf. Dit kan de sonde beschadigen.

Bij het vastzetten van het fixatie-plaatje moet de onderkant van het fixatie-plaatje iets boven de huid zitten. Zo krijgt de huid eromheen nog steeds frisse lucht. Een goede afstand vanaf de huid is 2 mm. Dit is ongeveer de dikte van een 2 Euro munt.

Dompelen:
Dompel de sonde elke dag. Doe dit vanaf dag 7 na de ingreep.
Wat is dompelen?
Hierbij maakt u het plaatje op de buitenkant van de buik een paar centimeter losser.
Daarna laat u de PEG-sonde een paar centimeter in de buik zakken en trekt u de sonde daarna weer terug.

Drogen:
U maakt de huid rond de PEG-sonde schoon met een gaasje en lauwwarm water.
Na het schoonmaken droogt u de huid.
Daarna trekt u het plaatje op uw buik op zijn plek.

U mag niet drogen met een föhn.

Als de opening in uw buik droog en genezen is, hoeft er geen droog verband meer op de opening.

Hieronder staat meer uitleg over het schoonmaken.

Doorspoelen, dompelen en drogen:
Dit gaat hetzelfde als bij de PEG-sonde. Hoe dat gaat leest u hierboven.

Daarnaast moet u de buitenste sonde 2 keer per week doorspoelen met 20 ml water.

Niet draaien!

U mag de PEG-J-sonde niet draaien.
Het draaien kan de dunne binnen-sonde uit de darm draaien. Dan kan de sonde zelfs in de knoop raken. Als dat gebeurt, moet de arts de PEG-J-sonde opnieuw inbrengen.

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Of heeft u problemen met de PEG-sonde of PEG-J-sonde? U kunt bellen met uw arts of metde PEG-verpleegkundige via nummer 043 – 38777 00.Bellen kan op werkdagen van 8.00 tot 16.30 uur.U kunt ook mailen naar pegpolimdl@mumc.nl. (pegpolimdl@mumc.nl)

Bij spoed na 16.30 en in het weekend kunt u bellen met de eerste hulp (SEH).Het nummeris 043 - 3876700.

• MDL MUMC+ (mdl.mumc.nl/)
• MUMC+ (mumc.nl)