PEG-sonde - Wat is het? Hoe wordt het ingebracht? (2024)

Bijgewerkt op 31 mei 2021

Wat is een PEG-sonde?

Een PEG-sonde is een flexibel plastic slangetje dat door de huid van de buik naar de maag loopt. Het wordt gebruikt om vloeibare voeding direct in de maag te laten lopen. Dat kan nodig zijn bij mensen die niet of onvoldoende in staat zijn om voedsel door te slikken.

De afkorting ‘PEG’ staat voorPercutane Endoscopische Gastrostomie. PEG is de ingreep waarmee de PEG-sonde wordt ingebracht. De ingreep waarbij een PEG-sonde wordt ingebracht werd voor het eerst gedaan in 1979 in de Verenigde Staten.

Inbrengen PEG-sonde

Het inbrengen van een PEG-sonde gebeurt in het ziekenhuis. Voordat de ingreep plaatsvindt zal het bloed worden gecontroleerd. Verder is het van belang om een aantal uren voor de ingreep niet te eten en te drinken.

Meestal zal de ingreep plaatsvinden op de afdeling ‘endoscopie’. Dat is de afdeling waar kijkonderzoeken van maag en darmen worden gedaan. In sommige ziekenhuizen gebeurt de ingreep op de afdeling ‘radiologie’.

Meestal wordt de ingreep gedaan zonder narcose. Soms wordt de ingreep gedaan onder narcose. De anesthesioloog zorgt ervoor dat de narcose wordt toegediend. Je zult hierdoor in een diepe slaap raken en niks van de ingreep merken.

Er zijn twee manieren om een PEG-sonde in te brengen. Bij beide manieren wordt een kijkonderzoek van de maag (gastroscopie) verricht. Dit onderzoek wordt gedaan met een gastroscoop.

De gastroscoop bestaat uit een kijkapparaat met daaraan een slangetje. Het slangetje wordt door de patiënt doorgeslikt. Via het slangetje kan de arts de binnenkant van de maag bekijken. Vervolgens wordt aan de buitenkant ter hoogte van de maag op de buik gedrukt. In de maag is dit zichtbaar doordat de voorkant van de maag indeukt.

Op de plek van de indeuking zal de arts met de gastroscoop fel licht laten schijnen door de maagwand. Als het in de onderzoekskamer donker wordt gemaakt kan dit aan de buitenkant worden gezien. Zo wordt de plaats bepaald waar van buitenaf de PEG-sonde geplaatst kan worden.

Dat gebeurt door eerst – onder lokale verdoving – een klein sneetje in de buikhuid te maken. Via dit sneetje wordt met een canule door de buikwand geprikt. Vervolgens wordt een slangetje via de canule in de maag geleid.

Bij de andere manier wordt alleen een voerdraad van buitenaf door de buikhuid geprikt. De voerdraad wordt vervolgens vanuit de maag met de gastroscoop via slokdarm en mond naar buiten gehaald. Daar wordt de PEG-sonde aan de voerdraad bevestigd. Vervolgens wordt de PEG-sonde met voerdraad weer doorgeslikt. Vanuit de maag wordt een uitsteeksel van de PEG-sonde via het gaatje in de buikwand naar buiten gedrukt. Daar wordt de sonde met een bevestigingsplaatje vastgemaakt aan de buikwand. Het geheel wordt afgeplakt met steriele pleister.

Toedienen voeding via de PEG-sonde

Meestal wordt 1-2 dagen na de ingreep begonnen met toediening van vloeibare voeding via de PEG-sonde. Toediening via de sonde gebeurt door middel van injectie in de sonde. Ook kan een infuus worden gebruikt. Ten slotte zijn er ook speciale pompen waarmee de vloeibare voeding langzaam in de sonde gepompt kan worden.

Bij welke aandoeningen?

Mensen die niet in staat zijn om zelf voldoende voedsel in te nemen krijgen vaak in eerste instantie voeding via een gewone maagsonde. Dat is een slangetje dat via de neus wordt ingebracht. Achter in de keel wordt het doorgeslikt zodat het kan worden opgevoerd naar de slokdarm en vervolgens de maag. Soms is een gewone maagsonde echter niet geschikt. Dan zal de behandelend arts overwegen om een PEG-sonde aan te leggen.

Er kunnen verschillende redenen zijn voor het aanleggen van een PEG-sonde, namelijk:

• Moeite met slikken (dysfa*gie)
• Bewusteloosheid
• Draaiing van de maag (maagvolvulus)
• Drainage van maaginhoud

Bewusteloosheid

Als iemand gedurende langere tijd bewusteloos is kan een PEG-sonde worden gebruikt om ervoor te zorgen dat diegene toch voldoende voeding binnenkrijgt.

Moeite met slikken

Er zijn veel aandoeningen waarbij slikklachten optreden. Als die het doorslikken van voedsel ernstig belemmeren kan het nodig zijn om een PEG-sonde aan te leggen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij mensen met slikklachten door een beroerte. Een andere reden kan zijn bestraling (radiotherapie) van de hals bij mensen met keelkanker.

Kijk voor een uitgebreid overzicht van oorzaken op de webpagina over slikklachten.

Draaiing van de maag (maagvolvulus)

Bij een maagvolvulus is de maag om z’n eigen as gedraaid. Het gevolg is dat geen voedsel kan passeren. Een PEG-sonde kan helpen om de maag ‘uit de knoop’ te houden.

Drainage van maaginhoud

Soms wordt een PEG-sonde ingebracht om de maag te ontlasten. Dat kan nodig zijn na een operatie, of bij verstopping in de maag door een vertraagde maaglediging.

Contra-indicaties

Er zijn een aantal omstandigheden waarbij een PEG-sonde niet ingebracht kan of mag worden. Dit worden contra-indicaties genoemd.

Aandoeningen of omstandigheden waarbij een PEG-sonde niet moet worden aangelegd, of waarbij artsen terughoudend zijn om de sonde aan te leggen:

• Ernstige stoornis van de bloedstolling: dit kan leiden tot het ontstaan van een levensbedreigende bloeding;
• Ontsteking van het buikvlies (peritonitis);
• Ernstige waterbuik (ascites);
• Afsluiting van de darm (mechanische ileus);
• Infectie van de buikwand;
• Afwijkingen in de maag die een risico opleveren, zoals bijvoorbeeld spataderen in de maag;
• Ernstig overgewicht (morbide obesitas);
• Maagkanker waarbij het buikvlies is aangetast;
• Na een operatie waarbij een deel van de maag is verwijderd (partiële gastrectomie); hierbij is het risico verhoogd dat andere organen tussen maag en buikwand zitten.

Bijwerkingen en complicaties

Net als bij andere medische ingrepen kunnen ook bij het inbrengen van een PEG-sonde complicaties optreden. Ernstige complicaties treden slechts zelden op.

De volgende complicaties kunnen optreden:

• Infectie van de huid op de insteekplaats van de PEG-sonde;
• Bloedingop de insteekplaats;
• Toediening van te veel vloeibare voeding via de PEG-sonde kan leiden tot misselijkheid en braken; vooral bij bewusteloze patiënten bestaat dan het gevaar van verslikken (aspiratie) met kans op het ontstaan van een verslikpneumonie;
• Diarree; de vloeibare voeding leidt regelmatig tot diarree; dit kan door aanpassing van de voeding vaak verholpen worden;
• Maagzweer door druk van de bevestiging van de PEG-sonde;
• Lekkage van maaginhoud door het gaatje in de maag; dit kan leiden tot buikvliesontsteking (peritonitis);
• Gaatje in de darm (darmperforatie) door verkeerd aanprikken; dit kan leiden tot buikvliesontsteking (peritonitis);
• Aanprikken van de lever; dit geeft vaak pijn doordat het leverkapsel gevoelig is;
• Ontstaan van een fistel tussen maag en dikke darm (gastrocolische fistel);
• Verstopping van de PEG-sonde;
• Buried bumper syndroom – Het bevestigingsplaatje van de sonde dat in de maag ligt groeit vast in de maagwand; dit wordt wel het ‘buried bumper syndroom’ genoemd; om dit te voorkomen de PEG-sonde vaak na enkele dagen even los gemaakt worden; door het plaatje heen en weer te bewegen komt het los van de maagwand; vervolgens wordt het weer bevestigd.

Verwijderen PEG-sonde

De PEG-sonde zal worden verwijderd als het niet langer nodig is om voeding binnen te krijgen via de sonde. Dat kan bijvoorbeeld zijn als het slikken weer hersteld is. Daarnaast kunnen er ook redenen zijn om de PEG-sonde voortijdig te verwijderen. Dat kan het geval zijn als de sonde steeds tot infectie van de insteekopening leidt.

Meestal wordt de PEG-sonde verwijderd met een kijkonderzoek van de maag (gastroscopie). De PEG-sonde wordt eerst iets naar binnen geduwd zodat een deel van het slangetje zichtbaar wordt in de maag. Zo wordt het mogelijk om de sonde met een grijpertje op de gastroscoop te pakken. Vervolgens wordt het slangetje aan de buitenkant doorgeknipt. De sonde kan nu met de gastroscoop vanuit de maag via de slokdarm naar buiten worden gehaald. Het gaatje in de buikwand wordt behandeld als een wond. Meestal zal de wond vanzelf genezen.

Er bestaan ook PEG-sondes waarbij de bevestiging kan worden ingeklapt. Dan is het ook mogelijk om de sonde via de buikwand naar buiten te trekken. Een kijkonderzoek van de maag is dan niet nodig.

Synoniemen

Een andere naam voor PEG-sonde is ‘percutane endoscopische gastrostomie-sonde’.

Engelse vertaling

PEG-tube

Verder lezen / Referenties

• AHC van Roon, S Nikkessen, SM Lagarde en HR van Buuren, ‘Het ‘buried bumper’-syndroom; een complicatie van PEG-sondes‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 15 januari 2021; 165(2): pagina’s 24-28.

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 29 november 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 29 november 2017